GEZEGENİMİZ DÜNYA

DÜNYA’MIZIN YAPISINDA NELER VAR?

            Yer kabuğu çeşitli levhalardan(tabakalardan) oluşmuştur. Bu levhalar kırılgan ve hareketlidir.

1-Yer Kabuğunun Ana Maddesi Kayaçlar: Yer kabuğu toprak ve kayaçlardan oluşur. Kayaçlar sert ve sağlam yapılıdır. Kayaçlar yanardağlardan püsküren lavların zamanla soğuyarak katılaşması sonucu oluşan büyük taş parçalarıdır. Kayaçlar sürekli parçalanır ve küçük parçalara dönüşür ve sırasıyla parçaların büyüklüğüne göre kaya, taş, çakıl ve kum oluşur.

2-Mineraller ve Madenler: Kayaçları oluşturan maddelere mineral denir. Mineraller doğada çeşitli olaylar sonucu oluşur. Mineraller genellikle katıdırlar. Yalnızca petrol ve cıva sıvıdır. Taşlar farklı minerallerden oluşmuşsa değişik renkte, tek bir mineralden oluşmuşsa tek renktedir.

            Doğada az bulunan ve ekonomik değeri olan minerallere maden denir. Kömür, altın, gümüş, bakır, elmas, bor, petrol vb. değerli madenlerdir. Her maden günümüzde farklı alanlarda kullanılmaktadır. Madenlerden bazıları doğrudan kullanılırken(kömür vb.), bazıları da işlenerek kullanılır(altın, petrol vb).

YER KABUĞUNUN YAPISINDA NELER VAR?

1-Hayatı Toprak Besler: Toprak yeryüzünün en dış katmanını saran ince bir örtüdür. Yeryüzündeki canlıların yaşamını sürdürebilmesi ona bağlıdır. Toprağın oluşması bizim gözlemleyemeyeceğimiz kadar uzun bir zaman içerisinde gerçekleşir.

Toprak Neden Çok Değerlidir?

            Toprak yeryüzündeki pek çok canlının yaşadığı yerdir. Bitkiler toprak olmadan yaşamlarını sürdüremez. Diğer canlıların yaşamı, besin kaynağı olan bitkilere bağlıdır. Bu yüzden toprak olmazsa bütün canlılar aç kalır.

Toprağın Oluşumu: Yer kabuğundaki kayaçların sıcaklık, yağışlar, rüzgar, su ve canlıların etkisi ile ufalanıp parçalanması sonucu toprak oluşur.

2-Erozyon: Toprağın su ve rüzgarla taşınmasına erozyon diyoruz. Erozyonu önlemenin en kestirme yolu bitki örtüsünü artırmaktır. Toprak kaybı doğal afettir. Çünkü erozyonla toprakların verimli kısımları taşınır.

3-Çevre Kirliliği: Günlük yaşamımızda çevreye bıraktığımız katı, sıvı ve gaz maddeler, çevre kirliliğine neden olmaktadır. Kullanıldıktan sonra atılan, zararlı maddelere atık diyoruz.

Hava Kirliliğini Azaltabiliriz

            Hava kirliliğini azaltmak için havayı kirleten yakıtları kullanmamak gerekir. Ayrıca fabrika bacalarına süzgeç takılmalıdır. Metro, otobüs gibi toplu taşıma araçları kullanılmalıdır.

Su Kirliliğini Azaltabiliriz

            Su kirliliğini azaltmak için pis suları arıtma tesislerinde temizlemeliyiz. Kimyasal maddelerin suya karışması önlenmelidir.

Toprak Kirliliği

            Topraktan daha çok ürün almak için bazı gübreler ve tarımsal ilaçlar kullanılır. Bunların aşırı kullanımı toprağın kirlenmesine neden olur. Toprak tamamen kirlendiğinde bir daha kullanılamaz hale gelir. Bu yüzden toprağı kirleten maddeleri kullanmamalıyız.

TEST

1-Kayaçlar nasıl oluşmuştur?

A)Toprağın sıkışması sonucunda                              B)Magmanın soğuyup katılaşması ile

C)Rüzgarın etkisiyle                                                  D)Yağmurun etkisiyle

2-“çakıl-kaya-kayaç-taş-kum”

Yukarıdaki oluşumların büyükten küçüğe sıralanışı hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A)Kayaç-kaya-taş-çakıl-kum                                    B)Taş-kaya-kayaç-çakıl-kum

C)Taş-çakıl-kayaç-kaya-kum                                     D)Kum-çakıl-taş-kaya-kayaç

3-Aşağıdaki madenlerden hangisi yer altından çıkarıldıktan sonra doğrudan kullanılır?

A)Demir                     B)Bakır                       C)Altın                       D)Kömür

4-Taşların yapısını oluşturan mineraller taşların hangi özelliğinde belirleyici değildir?

A)Renk                       B)Sertlik                     C)Büyüklük                D)Aşınma

5-Aşağıdakilerden hangisi altın, gümüş, elmas gibi madenleri değerli kılan özelliklerden değildir?

A)Doğada az bulunma                                              B)Rengini ve parlaklığını kaybetmeme

C)Kolay elde etme                                                    D)Dış etkenlerle özelliğini kaybetmeme

6-Kayaçları oluşturan maddelere ne ad verilir?

A)Mineral                   B)Maden                    C)Kum                       D)Taş

7-Büyük taş kütlelerine ne ad verilir?

A)Mineral                   B)Maden                    C)Taş                          D)Kayaç

8-Hangi seçenekte toprağın önemi daha iyi vurgulanmaktadır?

A)Bitkilerin yaşaması için toprak gereklidir                         B)Hayvanların yaşaması için toprak gereklidir

C)İnsanları yaşaması için toprak gereklidir                           D)Tüm canlıların yaşaması için toprak gereklidir

9-Toprak kayaçların ufalanıp parçalanması sonucu oluşmuştur. Toprağın oluşumunda aşağıdakilerden hangisinin etkisi en azdır?

A)Yağışların ve rüzgarın                                                                   B)İnsanların

C)Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkının                                D)Bitkilerin

10-Erozyonu önlemenin en kestirme yolu aşağıdakilerden hangisidir?

A)Bitki örtüsünü zenginleştirmek                             B)Eğimli arazileri teraslamak

C)Eğimli arazileri yatay sürmek                                D)Sulamada yağmurlama sulamayı tercih etmek

11-Aşağıdakilerden hangisi erozyon oluşumunda etkili değildir?

A)Yağmur                  B)Akarsular                C)Rüzgar                    D)Güneş

12-Aşağıdakilerden hangisi doğada kalıcı kirliliğe yol açmaz?

A)Yiyecek atıkları                  B)Pil               C)Pet şişe                   D)Cam

13-Isınmada kullandığımız enerji kaynaklarından hava kirliliğine en az yol açan hangisidir?

A)Kömür                                B)Odun                      C)Doğal gaz               D)Petrol

14-Toprağın çeşitli doğa olaylarının etkisiyle bir yerden bir yere taşınmasına ne denir?

A)Heyelan                  B)Erozyon                  C)Çığ              D)Sel

15-I-Yanlış kentleşme

II-Hastane atıkları

III-Ağaçlandırma

IV-Suni gübre ve zehirli ilaç kullanımı

Yukarıdakilerden hangileri toprak kirliliğine neden olur?

A)II-III                      B)I-II-IV                    C)I-III            D)II-III-IV

16-Aşağıdakilerden hangisi su kirliliğini önlemek için alınabilecek önlemlerden biri değildir?

A)Su kullanımında insanları bilgilendirmek

B)Kanalizasyon sularını içme sularına akıtmamak

C)İnsanların su kenarında yaşamasını yasaklamak

D)Fabrikalardan çıkan atık suları, arıtma tesislerinden geçirdikten sonra doğaya vermek

17-

Yukarıdakilerden kaç tanesi toprak oluşumu ile ilgilidir?

A)5                         B)4                        C)3                        D)2

Ilkogretimvideo.com a sadece üyeler yorum yazabilirler, hemen üye olup yorum yazmak için tıklayınız.

TÜM YORUMLAR Toplam 0 yorum bulunmaktadır.

BENZER VİDEOLAR