HAVA OLAYLARI VE İKLİM

   Dünyayı saran gaz kütlesine hava küre (atmosfer) denir. Atmosferde meydana gelen yağış, nem, sıcaklık, basınç ve rüzgara hava olayları (atmosfer olayları) denir. Bunlara iklim elemanları da diyebiliriz. Çünkü iklimlerde meydana gelen değişiklikler, hava olaylarında görülen değişikliklere bağlıdır.

   Bir yerde kısa süre içinde etkili olan hava olaylarına hava durumu denir. Hava olayları insan yaşamını etkiler. Bu etkilerin olumsuzluklarını en aza indirmek veya gerekli önlemleri almak için hava tahminleri yapılır. Günlük hava koşullarını bütün ayrıntılarıyla inceleyen, bulduğu sonuçları rakam ve formüllerle ortaya koyan bilim dalına meteoroloji denir. Ülkemizde hava tahminleri Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.

   Geniş bir alanda veya bir bölgede, hava olaylarının uzun yıllar boyunca değişmeyen ortalama durumuna iklim denir.

   Aynı gün içinde ülkemizin farklı yerlerinde değişik hava olaylarına rastlamak mümkündür. Bunun nedeni, yurdumuzda birden fazla iklim tipinin yaşanıyor olmasıdır.

   Türkiye, Kuzey Yarım Kürede ılıman iklim kuşağının güneyinde yer alır.

   Yurdumuzun değişik iklim tiplerine sahiptir. İklimdeki bu çeşitliliğin sebebi;

*Yeryüzü şekillerinin çeşitliliği

*Yükseklik farklılıkları

*Üç tarafının denizlerle çevrili oluşu,

*Dağların kıyılara uzanış biçimlerin oluşu,

Türkiye’de Görülen İklim Türleri

   Türkiye’de 3 ana iklim tipi görülür. Bunlar:

*Karasal İklim

*Akdeniz İklimi

*Karadeniz İklimidir.

KARASAL İKLİM

*Ülkemizdeki en yaygın görülen iklim tipidir.

*Türkiye’nin deniz etkisinden uzak iç kesimlerinde görülür(İç Anadolu, doğu Anadolu, Güneydoğu *Anadolu ve Marmara Bölgesinde Ergene Bölümü).

*İklim karakteristik özelliği yazların sıcak ve kurak; kışların soğuk, uzun ve yağışlı geçmesidir.

*Yer yer on olaylarına rastlanır.

*Ulaşım olumsuz etkilenebilir.

*En yağışlı mevsim ilkbahardır.

*Günlük ve yıllık sıcaklık farkı fazladır.

*Kars, Erzurum ve Ağrı’da kış çok soğuk geçer. Güneydoğu Anadolu, yaz sıcaklığının en fazla olduğu bölgedir.

*Karasal iklimin bitki örtüsü, ilkbaharda yeşeren yaz sıcaklıklarıyla kuruyan geven ve yavşan otu gibi otların oluşturduğu bozkırlardır.

*Yüksek yerlerde az da olsa orman vardır.

*Karasal iklimin görüldüğü yerlerde evler genellikle toprak ve kerpiç kullanılarak yapılır. Bu evlerin özelliği, hava sıcakken serin soğukken sıcak tutmasıdır.

*Karasal iklim görülen yerlerde buğday üretimi yapılır. Buğday yetişme sürecinde yağmura, olgunlaşma sürecinde ise sıcaklığa ihtiyaç duyar. İç Anadolu Bölgesi buğday üretiminde ilk sırayı alır. Arpa da buğday gibi karasal iklimin etkili olduğu yerlerde yetiştirme alanı bulan tarım ürünlerindendir.

AKDENİZ İKLİMİ

*Ege, Marmara ve Akdeniz kıyılarında görülür.

*Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer.

*Kar yağışına ve don olaylarına çok seyrek rastlanır.

*En çok yağış kış aylarında düşer.

*Günlük ve sıcaklık farkları fazla değildir.

*Akdeniz ikliminin doğal bitki örtüsü, defne, mersin, zakkum ve keçiboynuzu gibi çoğu kısa boylu çalılıklardan oluşan makidir.

*Maki kuraklığa dayanıklıdır.

*Daha çok yağış alan yüksek kesimler çam ormanları ile kaplıdır.

*Maki, kuraklığa dayanıklıdır. Yaz ve kış yeşil kalır.

*Daha çok yağış alan yüksek kesimler çam ormanları ile kaplıdır.

*Zeytin, turunçgiller muz ve pamuk Akdeniz İklimine en uygun bitki türüdür.

*Akdeniz ikliminin yaygın olduğu alanlarda daha çok taş evler görülür. Amaç, evlerin yazın serin olmasını sağlamaktır.

*Kışın havalar çok soğuk olmadığından ısınma sorunu yok gibidir.

*Akdeniz ikliminin görüldüğü kıyılarda yaz turizmi yoğundur.

KARADENİZ İKLİMİ

*Karadeniz ve Marmara bölgelerimizin, Karadeniz’e bakan kıyı kesimlerinde görülür.

*Yazlar serin, kışlar ılık geçer.

*Her mevsim yağış alır.

*En yağışlı mevsim sonbahardır.

*Yağışların fazla olması nedeniyle bitki örtüsü çoğunlukla ormandır.

*Nadiren kar yağışı ve don olayları görülür.

*Ormanları, geniş yapraklı kayın, gürgen, kızılağaç, kestane ağaçları oluşturur.

*Yükseklik arttıkça bu ağalar yerini iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlara bırakır.

*Çay, ılıman iklim ve bol yağış isteyen bir bitki türü olduğundan, yurdumuzda sadece Karadeniz Bölgesi’nin doğusunda yetişir.

*Fındık ve mısır da Karadeniz ikliminin belirli bitki türleridir.

*Son yıllarda kivi üretimi önem kazanmaya başlamıştır.

*Ormanın bol olması özellikle kırsal kesimde insanları ev yapımında ahşap malzeme kullanmaya yöneltmiştir.

*Daha çok yayla turizmi yaygındır.

*Özellikle Doğu Karadeniz’de görülen sık ve bol yağış, şemsiyeyi adeta vazgeçilmez bir eşya durumuna getirmiştir.

İKLİMİN İNSAN FAALİYETLERİNE ETKİSİ

   Türkiye’de iklim çeşitliliği, insanların yaşantısı ve faaliyetleri üzerinde etkili olmaktadır.

Örneğin; beslenme, giyinme, konut tipi, turizm, ulaşım, bitki örtüsü, tarım ve hayvancılık bunlardan başlıcalarıdır.

NOT: Bir bölgedeki iklimi inceleyen ve o bölgenin iklim tipini saptayan bilim dalına klimatoloji denir.

Ilkogretimvideo.com üye olarak yorum yazmak için üye girişi yapınız eğer henüz üye değilseniz şimdi üye olmak için tıklayınız.

YORUMLAR Toplam 0 yorum bulunmaktadır.